Oedeemfysiotherapie

Oedeemfysiotherapie is een specialisatie in de fysiotherapie die zich richt op het behandelen van mensen met oedeem. Oedeem is een abnormale ophoping van vocht in het lichaam. Door de zwelling kan er pijn, een vermoeid gevoel en bewegingsbeperking ontstaan in het aangedane lichaamsdeel.

Lymfoedeem

Bij lymfoedeem is er een sprake van een abnormale ophoping van vocht en eiwitten. Dit is het gevolg van een verstoord evenwicht tussen de aanvoer en afvoer van vocht. De afvoer van vocht gebeurt door het lymfesysteem. Bij sommige mensen zijn er vanaf de geboorte minder lymfebanen aanwezig, waardoor er in de loop van het leven lymfoedeem kan ontstaan. Dit is primair lymfoedeem.

Het lymfesysteem kan ook beschadigd raken door een operatie, waarbij bijvoorbeeld lymfeklieren zijn verwijderd, door tumorgroei, na een ongeval, door het dragen van een prothese of door een infectie. Dit is secundair lymfoedeem. Secundair lymfoedeem komt relatief vaak voor na de behandeling van kanker en kan ontstaan op alle plaatsen van het lichaam.

Lipoedeem

De letterlijke betekenis van lipoedeem is ‘vetzwelling’. Bij lipoedeem zijn er grote hoeveelheden vet ongelijkmatig verdeeld onder de huid van de heupen, dijen, knieën en onderbenen. Deze vetcellen trekken ook vocht aan. Minder vaak komt het (ook) voor aan de armen. Lipoedeem ontstaat meestal aan het eind van de puberteit.

Wat doet een oedeemfysiotherapeut?

De oedeemfysiotherapeut stimuleert de afvoer van vocht en leert u daarnaast hoe u dit zelf kunt doen. Hiervoor zijn een aantal manieren, afhankelijk van de oorzaak het oedeem.

• Door oefeningen die gericht zijn op spieren die werken als een pomp, in combinatie met ademhalingsoefeningen, wordt vocht afgevoerd via de lymfe- en bloedbanen. Daarnaast kunnen oefeningen de spierkracht, conditie en beweeglijkheid verbeteren.
• Manuele lymfedrainage. Dit is een massagetechniek waarbij het vocht wordt verplaatst naar delen van het lichaam waar het lymfesysteem normaal funcioneert. De oedeemfysiotherapeut kan deze technieken toepassen en kan u in veel gevallen ook leren hoe u dit zelf kunt doen.
• Door middel van zwachtelen, het dragen van een therapeutische elastische kous (TEK) of het dragen van een niet-elastisch verband wordt tegendruk gegeven. Hierdoor wordt vochtophoping voorkomen of kun je zorgen dat de situatie stabiel blijft.
• Daarnaast is er aandacht voor littekenbehandeling (zo nodig), huidverzorging en adviezen om zelf controle over de klachten te krijgen.

Oedeem gaat helaas niet vanzelf over. Denkt u dat er bij u oedem ontstaat, neem dan contact op met uw (huis)arts of oncologieverpleegkundige.

Voor oedeemfysiotherapie kunt u bij ons terecht bij Karin van der Burg. Zij is behalve oedeemfysiotherapeut ook master oncologiefysiotherapeut.